Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου 2017

Γνωρίστε την δράση των αντιοξειδωτικών

Της Θεοδώρας Τζανή.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός ότι πρέπει ν΄ αυξήσουμε την κατανάλωση αντιοξειδωτικών. Πόσο ευεργετικά είναι τα αντιοξειδωτικά για την υγεία του ανθρώπου; Με ποιο τρόπο προασπίζουν την υγεία μας έναντι πολλών σοβαρών ασθενειών; Παρακάτω θα αναλύσουμε λεπτομερώς τη σημασία της λέξης ‘’αντιοξειδωτικά’’ και πως αυτά μπορούν να μας προσφέρουν μια υγιέστατη ζωή.
Οξυγόνο: απαραίτητο αλλά και βλαβερό- Ελεύθερες ρίζες οξυγόνου Είναι δεδομένο ότι χωρίς οξυγόνο η ύπαρξη ζωής θα ήτο αδύνατη. Στον αντίποδα όμως θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι κατά τη διάρκεια του μεταβολισμού, της διαδικασίας δηλαδή κατά την οποία οι τροφές μετατρέπονται σε ενέργεια παράγονται τοξικά απόβλητα τα οποία βλάπτουν τον ανθρώπινο οργανισμό.
Όταν άνθρωπος αναπνέει το σώμα αντιδρά με το οξυγόνο  με σκοπό να μεταβολίσει τις τροφές για να παραχθεί ενέργεια από τα μιτοχόνδρια, τα ‘’εργοστάσια παραγωγής ενέργειας’’ του ανθρώπινου οργανισμού. Κατά τη διάρκεια της οξειδωτικής αυτής διαδικασίας παράγονται ‘’τοξικά απόβλητα’’ για τον ανθρώπινο οργανισμό. Πως είναι δυνατόν αυτό να συμβαίνει όταν η παραπάνω διαδικασία είναι φυσιολογική και άκρως απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού; Η απάντηση είναι πολύ απλή αν σκεφτείτε ότι ο οργανισμός μας είναι ένα αυτοκίνητο. Κινητήριος δύναμη για να τεθεί το αμάξι σε κίνηση είναι η βενζίνη, η οποία παράγει και τοξικά απόβλητα κατά τη διάρκεια της κίνησης του (καυσαέριο).  Τα απόβλητα που παράγει ο ανθρώπινος οργανισμός κατά την αντίδραση του με το οξυγόνο ονομάζονται ελεύθερες ρίζες.Περίπου το 2-3% του οξυγόνου που εισπνέουμε μετατρέπονται σε ελεύθερες ρίζες.
Από τη στιγμή που οι ελεύθερες ρίζες εισαχθούν στον οργανισμό αλληλεπιδρούν με άλλα μόρια, επιτίθενται στα κύτταρα του οργανισμού αλλοιώνοντας τη φυσιολογική λειτουργία τους. Η σοβαρότερη ζημιά που μπορούν να προκαλέσουν οι ελεύθερες ρίζες είναι στο μόριο του DNA, 30,000 γονίδια του οποίου δίνουν εντολές για την παραγωγή πρωτεϊνών. Εάν κατά την κυτταρική διαίρεση το κύτταρο που θα προκύψει δεν είναι πανομοιότυπο με το αρχικό, τα γονίδια δε μπορούν να συνθέσουν σωστά τα ένζυμα, τις πρωτεΐνες και τα αντισώματα. Απόρροια των παραπάνω είναι ο θάνατος και η αποσύνθεση του κυττάρου που σηματοδοτεί την ανάπτυξη ασθενειών. Οι ελεύθερες ρίζες επίσης μετουσιώνουν τα γονίδια που είναι υπεύθυνα για την αντιγραφή των κυττάρων. Αν το μόριο του DNA δεν αντιγραφεί σωστά το κύτταρο μπορεί να γίνει καρκινικό. Λόγω των παραπάνω διάφορες έρευνες έχουν συσχετίσει τη δράση των ελεύθερων ριζών με ασθένειες όπως ο καρκίνος, διαβήτης, παχυσαρκία, καρδιοπάθειες, καταρράκτης, πρόωρη γήρανση, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος Parkinson, νόσος Alzheimer και διάφορες άλλες παθήσεις.
Τα αντιοξειδωτικά είναι φυσικές ουσίες που έχουν την ικανότητα να εμποδίζουν ή να εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, προσφέροντας μ’ αυτό τον τρόπο μια ασπίδα προστασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Ο άνθρωπος από τη γενετική σύνθεση του έχει την ικανότητα να παράγει αντιοξειδωτικά γ’ αυτό και όταν ο οργανισμός λειτουργεί σωστά οι ελεύθερες ρίζες που παράγονται εξουδετερώνονται από το ‘’οπλοστάσιο’’ που διαθέτει ο ανθρώπινος οργανισμός.
Τα τελευταία χρόνια ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών οι οποίες περιέχουν τεχνητά πρόσθετα και είναι ελλείπεις σε βιταμίνες και μέταλλά, η μόλυνση του περιβάλλοντος, η καθημερινή έκθεση του οργανισμού σε καυσαέριο, χημικές ουσίες, στον καπνό του τσιγάρου, η ηλιακή ακτινοβολία έχουν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία πολλών περισσότερων ελεύθερων ριζών τις οποίες ο οργανισμός δε μπορεί να τις καταστήσει από μόνος του ακίνδυνές. Γ’ αυτό και είναι απαραίτητη η πρόσληψη αντιοξειδωτικών μέσω της διατροφής. ‘’Οξειδωτικό στρες’’ ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο η παραγωγή ελευθέρων ριζών υπερβαίνει την φυσιολογική.
Στον παρακάτω πίνακα σας παραθέτουμε τις αντιοξειδωτικές ουσίες και τα τρόφιμα στα οποία περιέχονται και τις οποίες τις χρειαζόμαστε για τη δική μας παραγωγή αντιοξειδωτικών.
Αντιοξειδωτικά
Τροφές
Βιταμίνη C
μπρόκολο ,λάχανο ,κουνουπίδι, σπανάκι, πιπεριές(κόκκινες κ πράσινες), ντομάτες, ακτινίδιο, πεπόνια, μύρτιλο, φράουλες, φραγκοστάφυλλα
Βιταμίνη Ε
αυγό, ξηροί καρποί, ελαιόλαδο, ηλιόσποροί, δημητριακά ολικής αλέσεως, αβοκάντο
Β-καροτένιο         (προβιταμίνη Α)
καρότο, πεπόνι, ροδάκινο, βερίκοκο, γλυκοπατάτες, μαϊντανός, σπανάκι
Φλαβονοειδή
φλούδα φρούτων, κόκκινο κρασί, βατόμουρα, μπρόκολο, κρεμμύδι, ελαιόλαδο, καφές, πράσινο τσάι, μαύρη σοκολάτα
Σελήνιο
Ψάρια και θαλασσινά 
Φυλλικόοξύ         (συνένζυμο Q 10)
πράσινα φυλλώδη λαχανικά, βρώμη, όσπρια
Είναι σημαντικό να καταναλώνουμε καθημερινά ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών διότι πολλά αντιοξειδωτικά βασίζονται το ένα στο άλλο για τη σωστή λειτουργία τους. Για παράδειγμα η βιταμίνη E χρειάζεται αρκετή βιταμίνη C για να κάνει σωστά τη δουλεία της.
Extra tip για καλύτερη απορρόφηση αντιοξειδωτικών
• Καταναλώνετε καθημερινά τουλάχιστον τρεις μερίδες λαχανικών και δύο μερίδες φρούτων
• Προτιμήστε να καταναλώνετε τα φρούτα με τη φλούδα τους
• Συνιστάτε να καταναλώνετε καθημερινά δημητριακά ολικής αλέσεως
• Ένα ποτήρι κόκκινο κρασί ημερησίως συμβάλει στην καλύτερη απορρόφηση αντιοξειδωτικών από τις τροφές.
• Αποφύγετε το μαγείρεμα λαχανικών
• Ελαττώστε την κατανάλωση καφέ και προτιμήστε πράσινο τσάι
• Μειώστε το κάπνισμα αν είστε καπνιστές ενώ όσοι δεν είστε αποφεύγεται την έκθεση σας στον καπνό του τσιγάρου.
• Λιγότερο στρες.